Het is alweer een tijdje geleden (2014) dat ik de leergang heb gevolgd. Het was vlak nadat ik mijn studie Maatschappelijk Werk en Diensten had afgerond. In mijn eindonderzoek stond culturele sensitiviteit en in contact komen met cliënten met een migrantenachtergrond centraal. Uit mijn eindonderzoek bleek dat dit in de reguliere hulpverlening nog steeds (!) een ontwikkelpunt is, ook in de grote steden in Nederland waar het aantal burgers met een migrantenachtergrond hoog is. Dat was ook de uitkomst bij de leergang. Positief is dat ik tijdens de leergang in contact ben gekomen met gelijkgestemden die op zijn minst bereid zijn om een vragende en onderzoekende houding aan te nemen over verschillende aspecten van diversiteit. Wij kwamen tot inzicht dat oog voor medeburgers met een migrantenachtergrond voornamelijk valt en staat met individuen binnen organisaties, dat hulpverleningstrajecten voor deze doelgroepen vooral worden gefinancierd op projectbasis waardoor de voortgang wordt belemmerd en dat borging binnen organisaties nog een uitdaging is. Ook kwamen wij tot de conclusie dat er een tekort is aan hulpverleners met een migrantenachtergrond. De vraag is hoe dat komt en wat eraan gedaan kan worden. Naast culturele diversiteit hebben wij ook gesproken over andere aspecten zoals het verschil tussen mannelijke en vrouwelijke werknemers met betrekking tot carrièremogelijkheden en salariëring. Nog steeds heb ik contact met een aantal deelnemers uit mijn ‘lichting’ in de vorm van collegiaal advies en uitwisseling van ervaringen. Over verrijking gesproken! Mijn deelname aan de leergang heeft bevestigd wat ik reeds al vermoedde en dat motiveert mij in mijn dagelijkse werkzaamheden. In mijn werk als hulpverlener staan Hagenaars met een migrantenachtergrond centraal. Deze doelgroep ondersteun ik bij het wegwijs maken in reguliere maatschappelijk werk. Via uitleg over de specifieke hulpverleningsinstanties, korte lijntjes met hulpverleners, warme overdrachten en met name een open houding naar mijn cliënten toe, vertrouw ik erop dat ik de weg naar het reguliere maatschappelijk werk iets toegankelijker kan maken voor deze doelgroep.
Na opnieuw drie intensieve vrijdagen, waarbij we te gast waren bij GGD Haaglanden, is de 16e editie van de leergang afgerond. Professionals actief bij Yasmin, Buddy Netwerk, Siriz, Cardia, Middin, Voorall, HOB, Humanitas, etc. Goed om te werken met een groep mensen die elkaar veel te vertellen heeft, met bijzondere verhalen, de tijd was tekort. Het blijft ook bijzonder hoe organisaties die al lang in de stad actief zijn en goede dingen doen, elkaar vaak niet kennen. Ook daaraan draagt de leergang bij; het creëren van diagonale netwerken, waarbij mensen en organisaties die elkaar niet vanzelfsprekend tegenkomen, wél met elkaar kennismaken. Zodra dat gebeurt onstaan er vanzelf initiatieven en plannen. Voor meer informatie over de leergang klik op de foto. Leergang 17 gaat 21 februari a.s. van start, daar is nog 1 plek open. Voor de vervolgleergang die in maart van start gaat zijn nog 3 plekken beschikbaar.
Op 19 maart a.s. vindt de jaarlijkse terugkomdag plaats van de leergangen diversiteit & sensitiviteit. Dit jaar opnieuw in het Koorenhuis. Inloop is vanaf half drie en we starten een half uur later. Rond een uur of vijf ronden we de bijeenkomst af met een hapje en een drankje. Onze gast is ditmaal Stephan Sanders. We hopen natuurlijk weer op een grote opkomst, net als de vorige jaren.
Stephan Sanders is schrijver en presentator. Hij publiceert regelmatig in Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer, is vaste columnist bij de Volkskrant en presentator van het HUMAN programma Brainwash Radio op NPO Radio 1. Sinds zijn inzet eind jaren tachtig voor de met een fatwah bedreigde auteur Salman Rushdie, heeft hij in debatten over integratie, racisme en diversiteit altijd een onafhankelijk geluid laten horen. Recente boeken: Zon, zee, oorlog (reisverhalen), Iets meer dan een seizoen (over Anil Ramdas) en De man en zijn lichaam (met Arie Boomsma).
In zijn bijdrage aan de terugkomdag zal Stephan ons denken over identiteit en diversiteit uitdagen met prikkelende vragen en stellingen. Hij gaat dat doen aan de hand van actueel beeldmateriaal, waaronder Sunny Bergmans documentaire Wit is ook een kleur.
Zo'n 300 professionals en vrijwilligers actief in de stad hebben de leergang al gevolgd. Inmiddels is ook de vervolgleergang ontstaan van 4 dagen die alleen toegankelijk is voor degenen die de basisleergang hebben gevolgd én een leergang Diversiteit & Sensitiviteit voor clientenraden. Dit doen we samen met PEP en Baukje Prins en Abderrahim Kajouane als docenten.
Met deze leergang Diversiteit & sensitiviteit wil PEP Den Haag in samenwerking met Divers Den Haag cliëntenraden beter uitrusten om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van meer diversiteitssensitieve en inclusieve Haagse organisaties in het sociale domein.
Haagse organisaties in het sociale domein streven naar een goede dienstverlening voor alle Hagenaars, in al hun diversiteit. Zij doen hun best om de vragen en behoeften van hun cliënten te kennen en te herkennen en hier sensitief mee omgaan. Ze willen een klantgerichte en effectieve organisatie zijn die is aangesloten op de veranderende stad. Maar diversiteitsbeleid propageren is één ding, het ontwikkelen en uitvoeren ervan een tweede. Hoe zorg je ervoor dat je oog hebt voor diversiteit en zo bijdraagt aan een meer inclusieve organisatie? Hoe benut je als organisatie de kansen in een samenleving die steeds diverser wordt? In dit proces spelen cliëntenraden een cruciale rol.
Den Haag is een ‘superdiverse’ stad. Dat wil zeggen dat meer dan de helft van de inwoners een (eerste of tweede generatie) migratieachtergrond heeft. Dat zorgt niet alleen voor een grotere etnische en nationale diversiteit in de stad, maar binnen elke migrantengemeenschap worden de verschillen ook steeds groter, denk aan veranderende man-vrouw verhoudingen, opleidings- en inkomensniveau, verschillen in geloof en levensstijl. Deze superdiverse bevolkingssamenstelling heeft impact op organisaties in het sociale domein. De huidige of potentiële cliënten, patiënten, vrijwilligers en medewerkers van deze organisaties zijn erg divers. Willen organisaties verschillende groepen blijven bereiken en de kansen die diversiteit biedt benutten, dan zullen zij stappen moeten zetten in de richting van een meer inclusieve organisatie. Als dragers van deze organisaties hebben niet alleen bestuurders en medewerkers, maar ook medezeggenschaps- en cliëntenraden diversiteitssensitieve competenties nodig. Uit gesprekken met leden van verschillende Haagse cliëntenraden bleek dat er grote behoefte is aan deskundigheidsbevordering op het gebied van diversiteit. Belangrijke vragen die naar voren kwamen: hoe kunnen we meer leden met andere achtergronden bij onze raad betrekken? Hoe kunnen we er adequaat bijdragen dat onze organisatie meer inclusief wordt? En hoe kunnen we de kansen die diversiteit biedt beter benutten? Voor meer informatie: klik hier of op de foto en scroll op de pagina helemaal naar beneden!
Vertegenwoordigers van de Chinese gemeenschapen namen dit jaar contact op met Divers Den Haag. Ook daar vindt vergrijzing plaatst en een toenemende vraag naar welzijn en zorg. Er zijn grote zorgen. Vanuit Divers Den Haag is door enkele gesprekken de brug geslagen naar een grote zorgaanbieder in Den Haag. Op dit moment vinden vervolggesprekken plaats hoe de komende jaren met name ouderen met een Chinese achtergrond passende welzijn en zorg kunnen krijgen om de noden te legen.
De leergang Diversiteit en Sensitiviteit was een feest der herkenning. Ik ben werkzaam als coördinator 2tegen1zaamheid bij Buddy Netwerk en wij streven ernaar er voor iedere inwoner in Den Haag te zijn, die behoefte heeft aan een buddy. Vanwege mijn achtergrond in de culturele antropologie hoop ik voldoende bagage te hebben om bij te dragen aan het streven om diversiteit in alle geledingen van de organisatie te stimuleren. De leergang heeft me gemotiveerd om hier meer prioriteit aan te geven en me op het juiste spoor gezet om er werk van te maken. De leergang is goed georganiseerd en biedt een mooie mix van theorie en uitwisseling van praktijkervaringen. Baukje en Jan hebben veel ervaring in dit veld en dat kunnen ze allebei erg goed overbrengen. Omdat je de leergang volgt met andere werknemers en vrijwilligers uit het Haagse maatschappelijke middenveld heeft het me veel inspirerende ontmoetingen opgeleverd. Verder heeft het me handvatten geboden om vraagstukken rondom diversiteit in een zorg- en vrijwilligersorganisatie aan te pakken. Ik kijk er enorm naar uit om mijn opgedane kennis en ervaring de komende tijd in de praktijk te brengen.
Wim Carabain, directeur van Voorall opende het evenement. Hij gaf aan erg trots te zijn op Voorall en de positie die de organisatie de afgelopen jaren in de stad heeft opgebouwd. Hij vertelde de aanwezigen dat Voorall tegenwoordig vanzelfsprekend door de gemeente wordt ingeschakeld als er toegankelijkheidskwesties spelen. Maar vond het ook erg verdrietig dat een organisatie als Voorall nog steeds keihard nodig is om toegankelijkheidskwesties op de agenda te krijgen en problemen te helpen oplossen. ”Het gaat nog steeds niet vanzelf”, aldus Carabain.
Den Haag is een diverse stad met heel veel diverse mensen met diverse culturele achtergronden, ideeën, percepties, beelden, normen en waarden. Maar begrijpen we wat diversiteit betekent? Zijn we divers en inclusief? Respecteren en accepteren we andere mensen? Delen we waarden met elkaar en hoe doen we dat? Hoe leven we samen en niet ‘apart’? En hoe werkt dat in praktijk? De leergang Diversiteit & Sensitiviteit heeft mij een antwoord gegeven op deze alle vragen. Ik heb inzichten gekregen in verschillende dillema’s die in de organisaties kunnen spelen. Wat was ook heel belangrijk dat ik mijn ervaringen met andere professionals en vrijwilligers kon delen. Voor mij was deze interactieve leergang een nieuw perspectief op de superdiverse samenleving.
Als (gepensioneerd) activist op politiek gebied (t.w. Volt) én op LHBT -emancipatiegebied, was het voor mij onwennig en verfrissend om weer terug te gaan naar de collegebanken, om studieuze huiswerkopdrachten te vervullen, een nieuwe, multidisciplinaire kring van medestudenten met uiteenlopende culturele achtergronden te leren kennen, en om twee vertrouwde en gezaghebbende docenten vier vrijdagen begeesterd vóór mij te zien, en te beluisteren. Dankbaar jegens de Gemeente en de Haagse Hogeschool voor de gratis deelname omwille van mijn Haags vrijwilligerswerk, kon ik aldus - nogal geprivilegieerd- op een systematische manier én met een immer noodzakelijke ‘’stok achter de deur’’ (twee waakzame docenten en een wachtend Certificaat) mijn eigen, 68 jaar oude, inzichten ‘moderniseren’ en verdiepen omtrent theorie en levenspraktijk van Diversiteit. In alle eerlijkheid: ik dacht vooraf eigenlijk, dat ik na de voorgaande (basis-) cursus én na mijn 30-jarige loopbaan in de internationale samenwerking met veel projectreizen in Azië en Noord-Afrika, wel onderhand gepokt en gemazeld was in het omgaan met Diversiteit, maar anderzijds voelde ik soms hinderlijke beperkingen van eigen vooroordelen. Maar góéd, dat ik de kans van de Verdiepingsleergang heb gekregen en genomen ! De na afloop van de cursus geboden mogelijkheid tot deelname aan intervisiegroepen heb ik, met mijn eigen warme aanbeveling, doorgeseind naar mijn lokale afdeling van het Humanistisch Verbond. ik ben er nóg meer doordrongen van geraakt, hoezeer normen uit de opvoeding plus sociaal-culturele invloeden uit eigen omgeving een hardnekkig psychologisch obstakel kunnen vormen om met onbevangen blik onbekende mensen die op je pad komen, tegemoet te treden. Mijn interactie tijdens de cursusdagen met de andere deelnemers, o.a. met een blinde cursusgenoot vergezeld van zijn geleidehond, dwong mij soms uit mijn comfort zone c.q. tot zelfreflectie. Voor mij is de ondertitel van ons studieboek , t.w. Niet culturen, maar mensen ontmoeten elkaar, de Golden Nugget, die ik elke ochtend in mijn broekzak tracht te stoppen en doorheen de dag in praktijk te brengen. Dat gaat niet van een leien dakje, het blijft vallen en opstaan. Het TOPOI model is nu, zeven weken na het cursuseinde, nog steeds niet volkomen geïnternaliseerd… Het lijvige, soms ‘overwhelming’ , maar beslist verrijkende boek “Diversiteitscompetentie’’ van Edwin Hoffmann en Arjan Verdooren is een bijzonder knap (bijna levens-) werk, waarmee ik Arjan tijdens zijn persoonlijke presentatie op de sluitingsdag van onze cursus dan ook van harte heb gefeliciteerd. Ik vind het boek ‘humaniserend’’, in een turbulente razendsnelle wereld vol intensieve (en vaak mis-)communicatie. Mij dwingt de cursusinhoud tot minder gauw oordelen, niet meteen een ‘oorzaak’ (bij de ander) aanwijzen, mijn vermoedelijke interpretaties bij de gesprekspartner vaker te verifiëren. Ook met minder bezwaard gevoel te kunnen accepteren, dat een onverwacht verschil van beleving niet hoeft doodgepraat; het zij zo.
Naast dat ik zelf heb deelgenomen aan de leergang Diversiteit & Sensitiviteit, hebben in de afgelopen jaren ontzettend veel vrijwilligers van de stichting Anton Constandse gratis mogen deelnemen. Wat de leergang mij vooral opleverde was inzicht in mijn bevoorrechte positie als ‘witte Hollander’ en de vanzelfsprekendheid waarmee ik dit ervaar. Door de leergang ben ik in gaan zien dat dit helaas niet voor iedereen zo werkt en dat dit invloed heeft op je hele leven en houding ten opzichte van anderen. Dit heeft mij meer begrip opgeleverd. Dit geldt ook voor de positie van de cliënten waar stichting Anton Constandse hulp aan biedt; door stigma en soms ook uiterlijke kenmerken wordt deze doelgroep vaak ook anders behandeld. Dit inzicht wilde ik graag delen met ‘mijn’ vrijwilligers, en ze daarbij de kans bieden om een sterk neergezette, goed geregelde leergang te mogen volgen met echte diepgang. Dit is zeker ook de reactie die ik van deze vrijwilligers terug kreeg; zij vonden de leergang stuk voor stuk een verrijking voor zichzelf maar keken nu ook anders naar de doelgroep waar zij zich voor inzetten.
De vijftiende leergang zat er afgelopen vrijdag alweer op, na drie intensieve vrijdagen. De certificaten werden uitgereikt door Else Kodde, de nieuwe bestuurder van Buddy Netwerk en Baukje Prins. Elke keer is het weer bijzonder om te zien hoeveel diverse professionals in de stad het verschil maken op zoveel plekken. En ook hoe de superdiverse stad en alle situaties die zij daarin tegenkomen dagelijks vragen oproepen hoe te handelen. Standaard antwoorden zijn er niet. Het blijft balanceren. Maar er kunnen wel handvatten worden aangereikt hoe situaties te analyseren en deze te verbinden met de missie van de organisatie. De casuistiek die wordt ingebracht is rijk aan dillema’s en vraagstukken. Het is altijd verrassend hoe door er breder naar te kijken, vanuit verschillende perspectieven hoe oplossingsrichtingen worden gevonden en tunneldenken wordt voorkomen.
In het begin van 2020 staan leergang 16 en 17 alweer gepland. Leergang 18 vindt aan het eind van het jaar plaats. Inschrijven kan door een mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Voor de gedetailleerde informatie klik hier.
In november en december dit jaar heb ik meegedaan met de leergang Diversiteit & Sensitiviteit van Divers Den Haag. Voor mij waren het drie leerzame en zeer goed georganiseerde vrijdagen, waarin ik veel heb geleerd, veel heb opgenomen en veel heb meegekregen om verder over na te denken. Nieuwe mensen ontmoeten is (voor mij) ook erg goed om uit de eigen comfortzone te komen! De presentaties waren erg goed en de follow-up na elke sessie zeer zorgvuldig. Daarnaast heb ik veel waardering voor de Gemeente Den Haag die ons als vrijwilligers deze leergang gratis heeft aangeboden.Een leergang inclusief drie heerlijke lunches waar we verder spraken en elkaar beter leerden kennen als deelnemers.
Ik persoonlijk heb met veel plezier en enthousiasme deelgenomen aan de leergang in 2017. Ik heb mezelf altijd al gezien als multicultureel ingesteld mede door een redelijk “gekleurde” familie. Waar ik echter nooit rekening mee had gehouden is de manier waarop ik naar de samenleving keek en daar mijn conclusies aan verbond. De leergang heeft mij geleerd om uit mijn eigen referentiekader te stappen en mezelf nog meer te verplaatsen in de ander. Ik realiseerde mij te weinig dat iemand met een emigratieachtergrond anders door de maatschappij bekeken word dan iemand die die achtergrond niet heeft. De leergang heeft mij enorm geholpen bij het vooral realiseren dat die situatie voor heel veel mensen heel problematisch kan zijn.
Ik ben Henk de Blij en ik ben aangesloten bij Voorall, de organisatie in Den Haag die de collectieve belangen behartigt van mensen met een beperking en chronisch zieken. In 2019 heb ik zowel de basis- als de vervolgleergang leergang gedaan en vond het verrassend hoeveel ik daarvan opgestoken heb. In mijn vrijwilligerswerk heb ik te maken met allerlei mensen, allemaal met een eigen verhaal. Ik heb er erg van genoten om allerlei manieren te ontdekken om mensen en verhalen te benaderen en ook om te zien welke invloed iemands geschiedenis is op de manier waarop hij/zij een uitdaging oppakt, en van welke kant het benaderd wordt. Al met al voor mij heel verhelderend.
Verder wil ik nog zeggen dat de sfeer op de leergangen geweldig is, iedereen kan zijn verhaal kwijt en er wordt alles aan gedaan om te zorgen dat iedereen gelijke mogelijkheden heeft om de stof te begrijpen en te bespreken.
Mijn vrijwilligerswerk heeft zo een nieuwe dimensie gekregen, en ik voel dat ik veel profijt heb van de geleerde vaardigheden, en een zo nog meer mijn steentje bij kan dragen voor een voor iedereen toegankelijk samenleving.
Leergang 15 Diversiteit & Sensitiviteit op stoom met een zeer divers gezelschap. Elke sessie sluiten we af in Buurthuis De Kronkel met een gezamenlijke lunch van leerwerkrestaurant O3, om bij te praten en om bij te dragen aan nieuwe netwerken in de stad.
Leergang 16 is inmiddels volgeboekt. In leergang 17 is nog plek, zie voor meer informatie hier op de site van Divers Den Haag.
De vervolgleergang staat ook weer gepland en deze zal plaatsvinden op 20 maart, 3 en 24 april, 8 mei 2010. Deelnemers aan de basis leergang kunnen zich hiervoor aanmelden. Dit kan door een e-mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Hoe kun je leidinggeven zonder jezelf te verliezen? Dat is een van de onderwerpen van deze FemmesTalk met o.a. Ernestine Comvalius en Nan van Houte. Ernestine Comvalius heeft sociale wetenschappen gestudeerd, bekleedt de afgelopen 20 jaar leidinggevende posities in de kunstensector en heeft een activistisch verleden in de anti-racisme beweging in Nederland. Daarnaast schrijft zij graag proza en ritmische poëzie.
Femmes Talk bestaat uit twee gesprekken: Naast Ernestine Comvalius zal Nan van Houte een talk geven over leidinggeven en inclusie. Zaterdag 16 november 2019, aanvang 14:00 in Zaal. Gratis entree.
De Kessler Stichting organiseert op 17 oktober een interessante lezing over 'schulden en de stress die dat met zich meebrengt.' In Den Haag wonen en verblijven veel mensen die financieel zijn vastgelopen, het kan iedereen overkomen. In de stad wordt met nieuw werkwijzen mensen geholpen.
De lezing wordt gehouden door Nadja Jungman. Zij is lector ‘Schulden en Incasso’ bij Hogeschool Utrecht. Nadja wordt geroemd door haar veelzijdigheid zoals studentbetrokkenheid, exposure en verbinding met de veranderende maatschappij. Ook de impact van haar werk wordt vaak genoemd. De vraagstukken rondom schulden in een superdiverse stad als Den Haag zullen ongetwijfeld aan de orde komen.
De lezing wordt georganiseerd door de Kessler Stichting en aangeboden aan medewerkers en ketenpartners, dus ook voor iedereen die zich betrokken voelt bij Divers Den Haag. Het aantal plaatsen is beperkt en 'op is op.' Ben je geïnteresseerd of heb je een collega die geïnteresseerd is? Meld je aan! Zie bijgevoegde uitnodiging.
Residence Haganum ontvangt ons in één van de hotelkamers. Vier stoelen, één tafeltje met koffie en een kan water staan al klaar. Feruze Sarikas arriveert. En terwijl zij haar plaats in de kamer opzoekt, raakt in de gang één van de bewoners de weg naar zijn huis kwijt. Als we hem omdraaien weet hij het weer...ja natuurlijk, dáár moet hij naar binnen. Dan verraadt een bassige stem de aankomst van Johan Groen. Het vierde en laatste gesprek in de serie Doodgaan en Diversiteit kan beginnen.
Feruze is geboren en getogen in Rotterdam. Al tijdens haar studie Sociologie kwam zij in aanraking met het welzijnswerk en ging aan de slag bij Mooi Welzijn. Ze kwam er snel achter dat haar hart bij het sociaal werk, het sociaal domein lag. Daaropvolgend werd Feruze programmacoördinator bij ‘Haags Ontmoeten’. Dat is een voorziening voor ouderen met regieverlies en mantelzorgers in Den Haag. Binnen Haags Ontmoeten is er ook aandacht aan thema’s zoals rouw en verlies; het is en blijft een belangrijk onderdeel van het leven. Op dit moment werkt Feruze als projectleider voor het project Spoor 22. Met partners uit het werkveld, het mbo- en hbo-onderwijs in de regio’s Haaglanden en Rotterdam, wil Spoor 22 de mbo-opleiding sociaal werk sterker verbinden met de actuele vraagstukken van de arbeidsmarkt. Sociaal werkers worden onder meer opgeleid voor het ondersteunen van het langer zelfstandig blijven wonen.
Feruze is vooral in de periode bij Haags Ontmoeten zich meer bewust gaan worden van wat het echt betekent om ouder te worden en om regie te verliezen. Haar werk en privéleven begonnen destijds steeds meer samen te vallen. Ook omdat haar ouders dit jaar 80 worden. Die redden zich nog goed, zij het met de nodige ondersteuning en zorg. Feruzes ouders zijn als gastarbeiders uit Turkije naar Nederland gekomen. Het idee van haar vader was hier te komen werken en dan weer terug te keren naar Turkije. Dat laatste is nooit gebeurd. Wel gaan zij elk jaar 6 maanden naar Turkije. Een half jaar Turkije, meestal in de zomer, en dan voor de kinderen weer een half jaar in Nederland. Dat is jaren zo goed gegaan. Nu zij ouder en zwakker worden, leidt dat tot veel dilemma’s binnen het gezin. Want hoe moet dat als je 6 maanden in Turkije bent en al je mantelzorgers zijn in Nederland?
Johan heeft altijd in Den Haag gewoond. Hij noemt zich een product van de woonwijk. Johan is geboren in het Laakkwartier; zijn vader was timmerman en zijn moeder was verkoopster bij V&D. Een Nederlands Hervormd gezin met drie kinderen, waarvan Johan de jongste is. Johans moeder is 54 jaar voorzitter geweest van de Burenhulp. Vanuit het geloof was het haar opdracht om te zorgen voor oudere mensen: voor de hele gemeenschap erwtensoep maken en mensen bezoeken die het moeilijk hadden. Johan deed vaak met haar mee en zo heeft hij van jongs af veel met ouderen te maken gehad. Toen hij uiteindelijk na een losgeslagen periode de MAVO en de HAVO had afgerond, wilde hij aan het zorgen van mensen een vervolg geven. Dat had in een ziekenhuis moeten zijn maar omdat Johan principieel weigerde zijn lange haar af te knippen, werd het een verpleeghuis. Dat verpleeghuis is later onderdeel geworden van Florence; Johan heeft daar 33 jaar gewerkt. En in al die jaren maakte hij . . . . . lees verder op dood gewoon in Den Haag